Utrzymywanie się w 2021 roku pandemii koronowirusa SARS-Covid-2 powodowało, że wypracowane w ubiegłym roku działania zgodnie z ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz. 374) i rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020, poz. 433) były przez Zarząd nadal stosowane celem zabezpieczenia chorych i personelu przed zakażeniem.
Zarządzenia, zasady, informacje i przypomnienia ogłaszane przez Lekarza Naczelnego i Prezes Zarządu ukazywały się w Tygodniach Hospicyjnych i zawierały zasady dotyczące pracy zarówno personelu medycznego jak i pracowników pionu administracyjno – gospodarczego oraz Zarządu. Wpływ pandemii koronowirusa na realizacje poszczególnych powyższych zadań został omówiony przy każdym z nich.
Przez cały okres trwania pandemii w 2020 i 2021 roku Towarzystwo otrzymywało wsparcie od władz wojewódzkich, samorządowych, firm i osób prywatnych – członków i przyjaciół w postaci darów rzeczowych: maseczek, przyłbic, kombinezonów, żeli do dezynfekcji, płynów odkażających, sprzętu sanitarnego. Wsparcie również ofiarowywano w postaci darowizn pieniężnych.
Zachowanie zaleceń epidemiologicznych wymagało od pracowników i wolontariuszy pełnej mobilizacji, stosowania zaleceń odnośnie: odpowiednich środków ochrony osobistej oraz płynów odkażających.
Odwiedziny chorych nadal były bardzo ograniczone – odbywały się według planu, z zachowaniem odpowiedniej kolejności, z reżimem sanitarnym i ograniczone czasowo Ograniczone zostały również praktyki studentów i słuchaczy szkół pomaturalnych. Odbywały się również w odpowiednim reżimie sanitarnym. Wykorzystywana była sala warsztatowa w przyziemiu, adaptowana w 2020 r. dla zajęć ze studentami, wolontariuszami oraz na spotkania z osobami osieroconymi i członkami Klubu dr Jana Deszcza.
Rok 2021 był rokiem jubileuszu 40-lecia działalności Towarzystwa Przyjaciół Chorych oraz 25-lecia zakończenia sześcioletniej budowy Domu Hospicyjnego.
Towarzystwo Przyjaciół Chorych „Hospicjum św. Łazarza” zostało zarejestrowane w Urzędzie Miasta Krakowa w 1981 roku. Kamień węgielny pod budowę miejsca, w którym chorzy i cierpiący mogliby godnie przeżywać swoje ostatnie chwile poświęcił w 1983 roku na krakowskich Błoniach podczas pielgrzymki do Ojczyzny papież Jan Paweł II. Hospicjum zostało otwarte 14 grudnia 1996 roku i od tego czasu „wypełnia misję służenia choremu w ostatnich miesiącach, dniach, godzinach jego życia oraz wspierania rodziny chorego w trudnym okresie odchodzenia bliskiej osoby”. Obchody Jubileuszowe poprzedziło przyznanie Towarzystwu, Nagrody im. Jana Pawła II „Veritatis Splendor”. Nagroda ta została wręczona podczas Święta Małopolski, w piątek 19 listopada 2021 r w Filharmonii Krakowskiej. Nagroda została przyznana przez Zarząd Województwa Małopolskiego za szczególne zasługi na rzecz szerzenia dialogu między kulturami w wymiarze kulturowym, społecznym, między religijnym, uwzględniające całokształt dokonań lub jednostkowe osiągnięcia w duchu nauczania i działania św. Jana Pawła II.
Pragnąc zachować w pamięci mijające lata, przy pomocy zespołu wolontariuszy i pracowników TPCh przygotowane zostało Kalendarium działalności Towarzystwa w latach 1981-2021 oraz dwie prace: Kalendarium Wolontariatu 1981-2021 i Hospicjum daje nadzieję. Dzięki pomocy Uniwersytetu Ekonomicznego zostało ono wydrukowane w grudniu przed obchodami 40 – lecia.
Główną działalnością Towarzystwa Przyjaciół Chorych Hospicjum św. Łazarza w Krakowie w 2021 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, było niesienie wszechstronnej, profesjonalnej opieki osobom chorym, głównie na choroby nowotworowe w ostatnim okresie ich życia, wspieranie rodzin w trakcie choroby ich bliskich oraz w okresie żałoby, poprzez Hospicjum Stacjonarne i Ośrodek Opieki Hospicyjnej.
Hospicjum Stacjonarne (44 łóżka)
Liczba chorych przyjętych w 2021 roku do Oddziału Stacjonarnego wyniosła 431, zmarło 380 osób, liczba osobodni 12 734, średni czas pobytu 1 pacjenta na oddziale wynosił 30,1 dnia, liczba chorych objętych programem rehabilitacji 223, liczba rehabilitacji 4 473, liczba chorych pod opieką psychologa 323, liczba udzielonych konsultacji psychologicznych 1 760. Liczba chorych samotnych, w tym bezdomnych 11.
Opieka stacjonarna była refundowana w ubiegłym roku przez NFZ w wysokości 343 zł za osobodzień.
Poradnia Medycyny Paliatywnej
Zadaniem Poradni Medycyny Paliatywnej było udzielanie lekarskich konsultacji chorym, z zaawansowaną chorobą, najczęściej nowotworową, wymagającym terapii objawowej i wsparcia. Poradnia oferowała również konsultacje pielęgniarskie i psychologiczne. W 2021 r. 235 chorym lekarze udzielili 848 konsultacji. Liczba konsultacji psychologicznych wyniosła 168. Kwota refundacji z NFZ za konsultacje wynosiła 55,63 zł.
Hospicjum Domowe (całościowa opieka zespołowa w domu chorego)
W 2021 r. pod opieką Hospicjum Domowego było 526 chorych, zmarło 286. Średni czas opieki jednego chorego wynosił 54,9 dni, suma osobodni wszystkich chorych, korzystających z pomocy Hospicjum Domowego, zamknęła się liczbą 26 405. Zespół odbył 12 347 wizyt, w tym: lekarze 3165, pielęgniarki 8641, psycholodzy 605, fizjoterapeuci 1194. Liczba interwencji społecznych wyniosła 51. Świadczenia w Hospicjum Domowym były w 2021 r. refundowane przez NFZ w wysokości 56,19 zł za osobodzień.
Zespół Wsparcia Rodziny
Zespół Wsparcia Rodziny w 2021 r. prowadził porady dla rodzin chorych jak i dla rodzin przeżywających żałobę. W trakcie opieki nad chorymi ofiarowane jest ich bliskim wsparcie duchowe, psychologiczne, socjalne, prawne, które trwa również w okresie żałoby. W 2021 roku były to zarówno porady indywidualne w domu hospicyjnym jak i porady telefoniczne. Osoby będące w żałobie korzystały z porad psychologa (183 porady telefoniczne i 52 wizyty indywidualne) oraz radcy prawnego (9 wizyt indywidualnych i 3 porady telefoniczne).
Ośrodek Wolontariatu Hospicyjnego
Ośrodek Wolontariatu prowadzi nabór i organizuje posługę wolontariuszy dla chorych zarówno w opiece stacjonarnej jak i w jego domu rodzinnym. Ośrodek prowadzi również sprawy dotyczące wolontariatu biurowego, administracyjnego i gospodarczego. Każdy wolontariusz biorący udział w opiece nad chorym musi mieć ukończony kurs organizowany co roku lub dwa razy w roku przez Towarzystwo.
W okresie 01.01 – 31.12.2021 r. na oddziale stacjonarnym posługiwało 42 wolontariuszy. Pomagali w czynnościach pielęgnacyjnych, włączali się w organizację czasu wolnego, towarzyszyli chorym i ich bliskim, ofiarowując w sumie 4164,5 godziny. W opiece domowej służąc choremu oraz jego bliskim posługiwało 15 wolontariuszy, którzy objęli opieką 34 osoby, dając łącznie 1183,5 godziny. Od lat chorych hospicyjnych wspiera nieustanną modlitwą 30 wolontariuszy, tworzących Hospicyjną Różę Różańcową. W wolontariacie biurowo – gospodarczym pomagała grupa 15 osób, ofiarowując w 2021 r. 3441 godzin. W roku sprawozdawczym przyjęto 8 nowych wolontariuszy a 6 osób zakończyło swoją posługę, 43 wolontariuszy nie powróciło po przerwie związanej z stanem epidemii. W okresie letnim został zorganizowany kurs dla wolontariuszy.
W 2020 r. wybuch pandemii koronowirusa SARS-Covid-2 spowodował, że wypracowane przez szereg lat działania musiały zostać zmienione, niektóre ograniczone a inne przez pewien okres zaniechane. Po ogłoszeniu ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz. 374) i rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020, poz. 433) zostały zastosowane przez Zarząd działania celem zabezpieczenia chorych i personelu przed zakażeniem. Między innymi dom hospicyjny został podzielony na 5 stref poruszania się po Hospicjum pracowników i ludzi przychodzących z zewnątrz, którzy nie są pracownikami, członkami Zarządu, czy Komisji Rewizyjnej. Są to np. dostawcy, rodziny przychodzące do wypożyczalni i interesanci do Pól Nadziei, listonosz.
Przez cały okres trwania pandemii w 2020 roku Towarzystwo otrzymywało wsparcie od władz wojewódzkich, samorządowych, firm i osób prywatnych – członków i przyjaciół w postaci darów rzeczowych: maseczek, przyłbic, kombinezonów, żeli do dezynfekcji, płynów odkażających, sprzętu sanitarnego. Wsparcie również ofiarowywano w postaci darowizn pieniężnych.
Działalność powołanego przed czterdziestu laty Towarzystwa jest prowadzona dzięki zaangażowaniu w ideę hospicyjną członków i przyjaciół, pracowników i wolontariuszy. W 2020 roku liczba członków zwyczajnych wynosiła 253 osoby, a wspierających 301 osób. Dla realizacji celów statutowych Towarzystwo zatrudniło 132 pracowników na 119,10 etatach + 17 osób na umowach zlecenia i 12 osób na kontraktach.
Zachowanie zaleceń epidemiologicznych wymagało od pracowników i wolontariuszy pełnej mobilizacji, stosowania zaleceń odnośnie: odpowiednich środków ochrony osobistej oraz płynów odkażających.
Pomimo ograniczeń wywołanych pandemią Hospicjum św. Łazarza w 2020 r. nie zawiesiło swojej działalności. Przez cały rok 2020 niosło wszechstronną pomoc medyczną i duchową chorym, będącym w ostatnim okresie życia. Wspierało rodziny zarówno w czasie choroby ich bliskich jak i osoby przeżywające żałobę, dla których prowadzone były porady psychologiczne, prawne, duchowe i socjalne.
Hospicjum Stacjonarne - w 2020 roku opieką stacjonarną zostało objętych 461 chorych, z których zmarło 406. Średni czas opieki w 2020 roku wynosił 31,0 dnia. Liczba osobodni, w 2020 roku wyniosła 12 419 osobodnia. 204 chorych brało udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych usprawniających, 318 chorych było objętych opieką psychologa, a pracownik socjalny pomagał chorym bezdomnym i chorym samotnym oraz rodzinom, które wymagały szczególnej opieki w zakresie psychospołecznego funkcjonowania.
Hospicjum Domowe - Chorymi w Hospicjum Domowym opiekował się również zespół w skład którego wchodzili lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, psycholodzy. W związku z pandemią zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia odbywano wizyty w domach pacjenta oraz teleporady. Wizyty i tekeporady Zespołu były realizowane u chorych zamieszkałych nie tylko w Krakowie ale również w powiecie krakowskim, wielickim i proszowickim. W 2020 roku z opieki Hospicjum Domowego skorzystało 448 chorych, z których zmarło 248. Średni czas opieki wynosił 70 dni. Zespół odbył 12 284 wizyty i teleporady, w tym: 2668 wizyt lekarskich, 8360 wizyt pielęgniarskich, 817 wizyt rehabilitantów, 383 wizyty psychologów oraz 46 interwencje pracownika socjalnego. Chory i jego rodzina miała zapewniony całodobowy dostęp do lekarza i pielęgniarki telefoniczny a w razie potrzeby realizowanej wizyty w domu chorego.
Poradnia Medycyny Paliatywnej - Pomieszczenie Poradni zostało odpowiednio przystosowane do przyjmowania chorych przez zastosowanie odpowiednich przeźroczystych ekranów oraz odpowiednich płynów do odkażania rąk i powierzchni. Opieką Poradni w 2020 roku było objętych 192 chorych, którym lekarze udzielili 646 konsultacji, a psycholodzy 79 konsultacji. Konsultacje odbywano na miejscu w Poradni Medycyny Paliatywnej oraz w domach chorych a także w postaci teleporad.
Opieka nad rodziną chorego - Podczas opieki nad chorym zespół hospicyjny wspierał rodzinę w razie potrzeby, oferując pomoc psychologa i pracownika socjalnego. Pielęgniarki i fizjoterapeuci w Hospicjum Domowym udzielali osobom bliskim chorego porad z zakresu pielęgnacji i stosowania prostych ćwiczeń rehabilitacyjnych. W ramach Zespołu Wsparcia Osieroconym pomocy udzielono 73 rodzinom, w tym wsparcia w postaci konsultacji głównie teleporad: 195 psychologicznych i socjalnych oraz wsparcia prawnego, z którego skorzystało 16 osób. W okresie stanu epidemii, wskutek ograniczenia osób przebywających w domu hospicyjnym głównie do pracowników i nielicznych wolontariuszy, nie były odprawiane w kaplicy hospicyjnej miesięczne Msze Św. dla osób osieroconych, podczas których modlono się w intencji zmarłych pod opieka hospicyjną oraz odbywające po nich spotkania z psychologami. Msze św. od kwietnia 2020 r. były sprawowane w Kościele św. Piotra i Pawła przy ul. Grodzkiej w Krakowie.
Kontrakt z NFZ
Opieka Paliatywna i hospicyjna jest refundowana w ramach kontraktu z NFZ. Fundusze otrzymane w ramach kontraktu z NFZ wynosiły 6 996 499 zł tj. 63,1% kosztów. Koszt osobodnia w Hospicjum Stacjonarnym kształtował się w granicach 660 zł, przy otrzymywanej refundacji z NFZ w kwocie 343 zł.
Koszt osobodnia w Hospicjum Domowym kształtował się w granicach 83 zł, przy otrzymywanej refundacji z NFZ w kwocie 50,57 zł.
Koszt wizyty w Poradni Medycyny Paliatywnej wynosił 169 zł przy refundacji przez NFZ w kwocie 55,63 zł
W Hospicjum Stacjonarnym 514 chorych zostało objętych opieką stacjonarną, z których zmarło 424 osoby. Średni czas opieki wynosił 24,6 dnia. 242 chorych brało udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych usprawniających. 350 chorych było objętych opieką psychologa. W pracach terapii zajęciowej uczestniczyło 28 chorych, a pracownik socjalny pomagał chorym bezdomnym i chorym samotnym. Dla chorych uzyskiwano miejsce w Domu Pomocy Społecznej i miejsca w zakładach opiekuńczo – leczniczych. Szczególnej opieki w zakresie psychospołecznego funkcjonowania wymagały rodziny ze stresogennymi doświadczeniami życiowymi, które były przyczyną ich bezradności.
Hospicjum Domowe w 2019 roku opiekowało się 477 chorymi, z których zmarło 258. Średni czas opieki wynosił 78 dni. Zespół odbył 2542 wizyt lekarskich, 8009 wizyty pielęgniarskie, 1157 wizyt rehabilitantów, 281 wizyty psychologów oraz 29 interwencje pracownika socjalnego.
Opieką Poradnia Medycyny Paliatywnej w 2019 roku było 267 chorych, którym lekarze Poradni udzielili 728 konsultacji.
Opieka nad rodziną chorego: Podczas opieki nad chorym członkowie zespołów hospicyjnych Hospicjum Stacjonarnego jak i Domowego wspierali rodzinę w razie potrzeby, oferując pomoc psychologa i pracownika socjalnego. Pielęgniarki i fizjoterapeuci w Hospicjum Domowym udzielali osobom bliskim chorego porad z zakresu pielęgnacji i stosowania prostych ćwiczeń rehabilitacyjnych. W ramach Zespołu Wsparcia Osieroconym udzielono pomocy psychologicznej 112 rodzinom oraz wsparcia prawnego, z którego skorzystało 35 osób.
Wolontariat hospicyjny jest niezbędnym elementem służby choremu. W Hospicjum Stacjonarnym w 2019 roku posługiwało 129 wolontariuszy, którzy ofiarowali 18 288 godzin. Pomagali w czynnościach pielęgnacyjnych i karmieniu. Włączali się w organizację czasu wolnego chory. Dawali swój czas i obecność towarzysząc choremu. Pomagali chorym w przeżywaniu uroczystości religijnych, czuwali u kresu ich życia. W opiece domowej 15 chorym posługiwało 23 wolontariuszy, ofiarowując 421 godziny. W wolontariacie organizacyjno - biurowym i administracyjno – gospodarczym 38 osób pomagało w liczbie 3616 godzin. W Hospicjum służą również ludzi młodzi w wieku szkolnym. W 2019 roku 30 uczniów włączyło się w organizację zajęć dla chorych Hospicjum Stacjonarnego. Razem z chorymi śpiewali pieśni patriotyczne, organizowali występy, czytali książki i pracę oraz organizowali Mikołajki dla pacjentów.
W 2018 roku do Hospicjum Stacjonarnego zgłosiły się 1031 osoby. 573 chorych zostało objętych opieką, spośród których zmarło 469 osoby. Średni czas oczekiwania na przyjęcie wynosił 3,2 dnia. Średni czas opieki wynosił 23,2 dnia. 233 chorych brało udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych usprawniających, 439 chorych było objętych opieką psychologa. W pracach terapii zajęciowej uczestniczyło 18 chorych. Szczególna grupę tworzyły osoby bezdomne – 16 chorych, w tym samotne – 15 chorych. Bezdomni to osoby, które mieszkały w ogródkach działkowych, w noclegowniach czy przytuliskach, samotni to osoby, dla których zespół hospicyjny stanowił jedyny system wsparcia, jedyne bliskie osoby towarzyszące im do końca życia.
Do Hospicjum Domowego w 2017 roku zgłoszonych zostało 948 chorych. Z opieki domowej skorzystało 577 chorych, spośród których zmarło 381. Zespół odbył 2783 wizyty lekarskie, 7986 wizyt pielęgniarskich, 1382 wizyt rehabilitantów, 306 wizyt psychologów oraz 93 interwencji pracownika socjalnego.
Poradnia Medycyny Paliatywnej przyjęła 236 chorych, którym lekarze Poradni udzielili 756 konsultacji.
Podczas opieki nad chorym zespół hospicyjny wspierał rodzinę w razie potrzeby, oferując pomoc psychologa i pracownika socjalnego.
Opieka hospicyjna to nie tylko troska o chorego, ale również o jego rodzinę, która przeżywa żałobę. Hospicjum stara się o to, aby w trudnych chwilach nie byli sami. Psycholodzy, pracownicy i wolontariusze są zawsze gotowi służyć swoją radą i obecnością. W ramach Zespołu Wsparcia Osieroconym w 2018 roku udzielono pomocy psychologicznej 126 rodzinom, którym udzielono 75 porad psychologicznych, 7 socjalnych oraz 53 osobom wsparcia prawnego.
W Hospicjum Stacjonarnym w 2018 roku posługiwało 130 wolontariuszy, którzy ofiarowali 17 224 godziny. Pomagali w czynnościach pielęgnacyjnych i karmieniu. Włączali się w organizację czasu wolnego chorym. Dawali swój czas i obecność towarzysząc choremu. Pomagali chorym w przeżywaniu uroczystości religijnych, czuwali u kresu ich życia. W opiece domowej 26 chorym posługiwało 26 wolontariuszy, ofiarowując 1241 godzin.
Opieka hospicyjna jest bezpłatna dla chorego i jego rodziny. Finansowana jest w 75 % przez NFZ a w 25% z darów, zbiórek publicznych i odpisu 1% podatku dochodowego.
Wypełnianie misji hospicyjnej jest możliwe tylko dzięki zaangażowaniu ludzi dobrej woli. Bez dodatkowych środków finansowych, bez wolontariuszy wspierających działalność personelu medycznego hospicja nie mogłyby w pełni pomagać chorym i ich rodzinom.
W 2017 roku do Hospicjum Stacjonarnego zgłosiły się 922 osoby. 535 chorych zostało objętych opieką, spośród których zmarło 444 osoby. Średni czas oczekiwania na przyjęcie wynosił 4,2 dnia. Średni czas opieki wynosił 27,8 dnia. 233 chorych brało udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych usprawniających, 422 chorych było objętych opieką psychologa. W pracach terapii zajęciowej uczestniczyło 58 chorych. Szczególna grupę tworzyły osoby bezdomne – 10 chorych i samotne – 5 chorych. Bezdomni to osoby, które mieszkały w ogródkach działkowych, w noclegowniach czy przytuliskach, samotni to osoby, dla których zespół hospicyjny stanowił jedyny system wsparcia, jedyne bliskie osoby towarzyszące im do końca życia.
Do Hospicjum Domowego w 2017 roku zgłoszonych zostało 784 chorych. Z opieki domowej skorzystało 529 chorych, spośród których zmarło 411. Zespół odbył 2692 wizyty lekarskie, 7356 wizyt pielęgniarskich, 1113 wizyt rehabilitantów, 279 wizyt psychologów oraz 78 interwencji pracownika socjalnego.
Poradnia Medycyny Paliatywnej przyjęła 211 chorych, którym lekarze Poradni udzielili 617 konsultacji.
Podczas opieki nad chorym zespół hospicyjny wspierał rodzinę w razie potrzeby, oferując pomoc psychologa i pracownika socjalnego. W ramach Zespołu Wsparcia Osieroconym udzielono pomocy psychologicznej 92 rodzinom oraz 45 osobom wsparcia prawnego.
Opieka hospicyjna to nie tylko troska o chorego, ale również o jego rodzinę, która przeżywa żałobę. Hospicjum stara się o to, aby w trudnych chwilach nie byli sami. Psycholodzy, pracownicy i wolontariusze są zawsze gotowi służyć swoją radą i obecnością. W 2017 roku liczba spotkań z rodzinami wyniosła
Wypełnianie misji hospicyjnej jest możliwe tylko dzięki zaangażowaniu ludzi dobrej woli. Bez dodatkowych środków finansowych, bez wolontariuszy wspierających działalność personelu medycznego hospicja nie mogłyby w pełni pomagać chorym i ich rodzinom.